وقتی به آرامگاه حافظ فکر میکنم تصورش برام خیلی جالبه که چطور ممکنه یک معمار فرانسوی به اسم آندره گدار بتونه انقدر خوب یک اثر معماری برای بزرگترین شاعر ایرانی طراحی کنه. این سوال و چالش بهونه‌ای شد تا سری به خانه آندره گدار در تهران که الان یکی از کافه‌های معروف پایتخته بزنم. خانه‌ای که آندره گدار سال‌های آخر زندگیش رو اونجا سپری کرده و با نگاه به سبک معماری خانه میشه تا حدودی متوجه علاقه ایشون به ایران و معماری ایرانی شد. با من در سفرادوایز همراه باشید تا یک گشت کوتاه داخل خانه و کافه گدار بزنیم.
فهرست مطالب
کافه خانه گدار کجاست؟
- آدرس خانه گدار: خیابان انقلاب، خیابان قدس خیابان پورسینا، نبش کوچه‌ی جلالیه، پلاک2
- آیا کافه خانه گدار ورودی دارد: خیر ورودی مجزا نداره
- نزدیکترین ایستگاه مترو به کافه خانه گدار:
- نیاز به رزرو:
- شماره تلفن کافه خانه گدار: 09123994991
- آدرس سایت کافه خانه گدار: پیج اینستاگرام خانه گدار
- کاربری خانه گدار: الان تبدیل شده به کافه گدار
کافه خانه گدار، یکی از جذاب‌ترین مقاصد برای دوستداران فضای دنج و هنرمندانه در تهران، ترکیبی زیبا از معماری سنتی و حال‌وهوای مدرن کافه ای هست. این کافه که در محله گدار (از مناطق قدیمی تهران) واقع شده، با طراحی خاص و توجه به جزئیات، محیطی گرم و صمیمی رو برای مهمونا فراهم میکنه. این که در خانه ای بنشینید و قهوه بنوشید که روزی آندره گدار توش زندگی میکرده، تجربه جالبیه.
خانه آندره گدار معمار فرانسوی در تهران
تصور کنید یه معمار فرانسوی عاشق ایران، تو قلب تهران یه خونه برای خودش میسازه که هم مدرنه، هم ایرانی! اینجا همون خانه گدار هست.. خونه ای که آندره گدار (همون معمار معروف فرانسوی) خودش طراحی کرد و کنار دانشگاه تهران ساخت. ساختمونی سفید و شیک با ستون‌های باستانی مانند که انگار از تخت جمشید الهام گرفته!
گدار تو این خونه یه جورایی هنرشو نشون داده: طاق‌های گرد طبقه اول یادآور ایوان کسری هست، و یه طبقه هم تو دوران پهلوی دوم اضافه شد که بهش می‌گفتن “زایشگاه بیژن”! بعد از انقلاب هم مدتی کلاس‌های مامایی اینجا برگزار می‌شد، ولی این خونه بعدها و به مرور متروکه شد و تقریباً نابود… تا اینکه…..
سال‌ها بعد، این خونه تاریخی رو تبدیل کردن به یه کافه-رستوران با حال و هوای قدیمی. رها اشرافی (یه معمار خوش‌سلیقه) تو بازسازیش کلی زحمت کشید؛ مثلاً شومینه‌های قجری که کاملاً از بین رفته بودن، دوباره با الهام از معماری پهلوی زنده شدن! سعی کردن فضا رو همونطوری که گدار دوست داشت نگه دارن، و راستش خیلی هم موفق بودن!
دیگه خبری از کلاس‌های مامایی نیست! الان می‌تونید برید تو همین فضای تاریخی، یه قهوه داغ بخورید… قهوه خوردن تو خونه ای که یروز آندره گدار در قلب تهران توش زندگی میکرده.. یه جورایی تلفیق هنر، تاریخ و طعمه! پس اگر گذرتون به دانشگاه تهران افتاد، حتما یه سر به این کافه بزنید و از این میراث زنده لذت ببرید…
آندره گدار؛ معمار فرانسوی که دل به ایران باخت!
یه پاریسیِ هنردوست که سال ۱۸۸۱ به دنیا اومد و تو دانشکده هنرهای زیبای پاریس، هم معماری خونده، هم باستان شناسی! اولین بار سال ۱۹۱۱ پا گذاشت به خاورمیانه، اونم برای حفاری تو سامرا. این سفرِ با “هانری ویوله” (باستان‌شناس معروف) جرقه‌ای شد تو ذهنش برای کار کردن روی معماری اسلامی!
آندره گدار سال ۱۹۲۲ تو افغانستان یه مرکز باستان شناسی راه انداخت و با همسرش “یدا رویی” مشغول کشف آثار باستانی شد. اما ماجرای اصلی وقتی شروع شد که تو ایران، دولت پهلوی جدید تصمیم گرفت دیگه انحصار فرانسوی‌ها رو در کاوش‌های باستان‌شناسی تمام کنه! قرارداد جدیدی بستند که یه متخصص فرانسوی رو برای ۵ سال استخدام کنن… و اینطوری شد که آندره گدار سال ۱۳۰۷ شمسی پا گذاشت به ایران!
آندره گدار در سال های فعالیتش تو ایران کارنامه درخشانی داره. مطمئنم که همه ایرانیا حداقل یکی از آثار آندره گدار در ایران رو دیدن بدون این که بدونن. بعضی از کارهایی که گدار در ایران انجام داد:
- مدیر موزه وزارت معارف (۱۳۰۷-۱۳۱۲)
- ریاست کتابخانه ملی و مدیرکل موزه ایران باستان (بعد از تأسیس)
- پایه‌گذار **دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران** و استادش!
- شناسایی و ثبت صدها اثر تاریخی و انتشار مجله باستان‌شناسی
این فرانسویِ دوست‌داشتنی، ۳۰ سال تو ایران موند و یکی از تاثیرگذارترین خارجی‌های دوره رضاشاه تو معماری و باستان‌شناسی بود. آخرسر سال ۱۹۶۰ به پاریس برگشت و ۶ سال بعد، دنیا رو ترک کرد… اما یادگارهایش تو ایران همیشه موندنیه!
آثار آندره گدار در ایران
آندره گدار، معمار و باستان شناس برجسته فرانسوی، در طول سه دهه فعالیت در ایران تأثیر عمیقی بر معماری معاصر ایران گذاشت. ایشون با ترکیب دانش غربی و شناخت عمیق از معماری ایرانی، آثار ماندگاری خلق کرد که امروز به عنوان بخشی از هویت معماری کشور شناخته میشن. شاهکار او، موزه ملی ایران (1316)، نماد بارز این تلفیقه. بنایی که با الهام از طاق کسری و معماری ساسانی طراحی شد، اما کارکردی کاملاً مدرن داره.
طراحی حافظیه شیراز یکی دیگر از دستاوردهای بی‌نظیر گدار محسوب میشه. بله آرامگاه حافظ در شیراز یکی از شاهکارهای آندره گدار هستش. او در این پروژه با درک عمیق از روحیه و اندیشه حافظ، فضایی خلق کرد که هم یادبودی شایسته برای شاعر بزرگ ایرانیه و هم نمونه‌ای عالی از معماری معاصر. چهارستون بلند، حوض‌های آب و بازی نور و سایه، همه نشون‌دهنده ذوق و ظرافت این معمار فرانسویه. گدار در پروژه‌های آموزشی مانند مدرسه ایرانشهر یزد و دبیرستان امام صادق قم نیز ثابت کرد که میشه فضاهای کاربردی اما معاصر ساخت.
اما شاید بشه گفت که مهم‌ترین بخش فعالیت‌های گدار در ایران، مرمت و احیای بناهای تاریخی بود. آندره جان با دانش عمیق خود از باستان شناسی و معماری، مسجد جامع اصفهان، مسجد امام و مسجد شیخ لطف‌الله را از خطر نابودی نجات داد. تبدیل کاروانسرای ملکه مادر شاه به هتل عباسی هم یکی دیگه از شاهکارهای آندره گدار هست و نشون‌دهنده نگاه پیشروی ایشون به حفاظت از میراث معماری بود. خب تا اینجا که به نظر میاد آندره گدار بیشتر از هر معمار دیگه ای تو ایران اثر داره.. از افتخار ملی حافظیه تا دانشکده هنرهای زیبا!! پس واجب شد که یه سر به خونه خودش هم بزنید…
کافه خانه گدار کافه متفاوت در تهران
این قسمت رو از سایت لست سکند نقل میکنم: این ساختمان سفید رنگ مدرن در خیابان انقلاب تهران هنوز هم معمایی حل نشده است! با وجود ادعاهایی مبنی بر سکونت این معمار فرانسوی در این مکان، هیچ سند قطعی وجود نداره که ثابت کنه این بنا واقعاً متعلق به گدار بوده یا صرفاً از نام او برای جذب مخاطب استفاده شده. جالب اینجاست که طراحی منحصربه‌فرد ساختمان با پنجره‌های بزرگ و نمای ساده، چه واقعاً کار گدار باشه و چه نباشه، نمونه جالبی از معماری مدرن اوایل دوره پهلویهست و ارزش دیدن داره. این بنا امروز به کافه‌ای با نام کافه گدار تبدیل شده اما کسی واقعا نمیدونه که آیا اینجا واقعاً روزی خانه آندره گدار بوده یا نه؟ اگر به این کافه رفتید حتما نظرتون رو بنویسید..
- پ.ن: تصاویر هم از سایت لست سکند برداشته شده.
